Chữa ung thư phổi bằng tế bào gốc – nghe có vẻ như bước tiến vượt bậc phải không? Nếu bạn (hoặc người thân) đang đối mặt với căn bệnh nan y này, chắc chắn bạn sẽ quan tâm đến các phương pháp điều trị hiện đại nhất. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về liệu pháp tế bào gốc – một trong những hướng đi đầy hứa hẹn của y học tái sinh, mang đến niềm hy vọng sống mới cho bệnh nhân ung thư phổi.
I. Tổng quan về ung thư phổi
Ung thư phổi là loại ung thư bắt nguồn từ các tế bào trong phổi, đặc biệt tại biểu mô đường hô hấp. Đây là nguyên nhân gây tử vong do ung thư hàng đầu thế giới, chiếm khoảng 1,8 triệu ca tử vong mỗi năm, theo thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO, 2023).
Căn bệnh này thường được chia thành hai nhóm chính:
- Ung thư phổi không phải tế bào nhỏ – chiếm khoảng 85% các trường hợp
- Ung thư phổi tế bào nhỏ – phát triển nhanh hơn, di căn mạnh hơn
Đáng lo ngại, phần lớn bệnh nhân được chẩn đoán ở giai đoạn muộn, khi tế bào ung thư đã lan sang các cơ quan khác, khiến việc điều trị trở nên khó khăn và tỷ lệ sống sót thấp.
Hiện nay, các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:
- Phẫu thuật (chỉ áp dụng khi khối u còn nhỏ, chưa di căn)
- Hóa trị và xạ trị (phá hủy tế bào ung thư, nhưng ảnh hưởng cả tế bào lành)
- Liệu pháp miễn dịch và nhắm trúng đích (mới hơn, chi phí cao, không áp dụng cho tất cả bệnh nhân)
II. Tế bào gốc là gì?
Tế bào gốc (stem cells) là những tế bào đặc biệt có khả năng tự tái tạo (sinh sản ra chính nó) và biệt hóa thành nhiều loại tế bào khác nhau trong cơ thể, từ tế bào máu, xương, mô tim cho đến tế bào thần kinh hoặc biểu mô phổi.
Khác với các tế bào thông thường chỉ có một chức năng chuyên biệt, tế bào gốc giống như “vật liệu nền” để xây dựng và sửa chữa các mô tổn thương. Nhờ đó, chúng trở thành nền tảng của y học tái sinh – ngành khoa học hướng đến phục hồi cấu trúc và chức năng các cơ quan bị tổn hại.
Hiện nay, tế bào gốc được chia thành 3 loại chính:
🔹 Tế bào gốc phôi:
Lấy từ phôi ở giai đoạn sớm, có tiềm năng biệt hóa rất mạnh nhưng đi kèm nhiều tranh cãi đạo đức và nguy cơ hình thành khối u.
🔹 Tế bào gốc trưởng thành:
Được tìm thấy ở nhiều mô như tủy xương, mỡ, dây rốn. Phổ biến nhất là tế bào gốc trung mô (MSC) – thường được ứng dụng trong điều trị ung thư và các bệnh tự miễn.
🔹 Tế bào gốc cảm ứng:
Là tế bào da hoặc máu được tái lập trình trở lại trạng thái như tế bào gốc phôi. iPSCs đang là hướng đi mới trong nghiên cứu ung thư vì không gây tranh cãi đạo đức và có thể dùng chính tế bào người bệnh.
Nhờ những đặc tính trên, liệu pháp tế bào gốc mở ra một triển vọng lớn trong việc điều trị ung thư đặc biệt là ung thư phổi.
III. Cơ chế điều trị chữa ung thư phổi bằng tế bào gốc
Phương pháp chữa ung thư phổi bằng tế bào gốc đang mở ra hy vọng mới cho nhiều bệnh nhân nhờ khả năng tác động sâu vào cơ chế bệnh. Không chỉ là công cụ hỗ trợ tái tạo mô tổn thương, tế bào gốc ngày càng được khai thác như một liệu pháp điều trị ung thư linh hoạt, hiệu quả.
1. Mang thuốc điều trị trực tiếp đến khối u
Một trong những ưu điểm nổi bật của chữa ung thư phổi bằng tế bào gốc là khả năng dẫn thuốc đến đúng vị trí khối u. Tế bào gốc có cơ chế “định hướng” tự nhiên tới mô tổn thương, gọi là tumor tropism. Nhờ đó, bác sĩ có thể “nạp” thuốc hoặc gene điều trị vào tế bào gốc, sau đó đưa vào cơ thể để chúng tự tìm đến và giải phóng thuốc tại khu vực ung thư phổi.
Cách tiếp cận này giúp giảm tác dụng phụ toàn thân của hóa trị truyền thống, đồng thời tăng hiệu quả điều trị trúng đích tại mô ung thư.
2. Tăng cường hệ miễn dịch giúp tiêu diệt tế bào ung thư
Một hướng khác trong điều trị ung thư phổi bằng tế bào gốc là tăng cường miễn dịch tự nhiên của cơ thể:
- Tế bào gốc sinh tế bào NK: giúp tăng lượng tế bào miễn dịch có khả năng tiêu diệt tế bào ung thư tự nhiên.
- Tế bào gốc cảm ứng tạo tế bào T đặc hiệu (CAR-T hoặc CAR-NK): được biến đổi gene để nhận diện khối u rõ ràng hơn và tiêu diệt hiệu quả hơn.
Mặc dù các liệu pháp này đã được ứng dụng thử nghiệm trong ung thư máu, nhưng liệu pháp chữa ung thư phổi bằng tế bào gốc cũng đang cho thấy nhiều kết quả đáng khích lệ trong thử nghiệm lâm sàng.
-
Tế bào diệt tự nhiên NK tấn công tế bào ung thư
3. Hỗ trợ phục hồi mô phổi sau điều trị
Sau hóa trị, xạ trị hoặc phẫu thuật, mô phổi thường bị tổn thương nặng, làm giảm chức năng hô hấp. Việc tiêm tế bào gốc trung mô hoặc iPSCs có thể giúp tái tạo mô phổi, cải thiện oxy hóa máu và phục hồi chức năng hô hấp, đặc biệt hữu ích cho bệnh nhân ở giai đoạn điều trị hậu phẫu hoặc duy trì.
IV. Ứng dụng tại Việt Nam
Tại Việt Nam, nghiên cứu và ứng dụng tế bào gốc trong điều trị ung thư tuy còn ở giai đoạn thử nghiệm, nhưng đã có những bước tiến quan trọng trong vài năm trở lại đây. Một số bệnh viện và đơn vị y tế đã bắt đầu tiếp cận các mô hình điều trị tiên tiến dựa trên công nghệ tế bào gốc.
1. Các trung tâm nghiên cứu và thử nghiệm nổi bật
- Bệnh viện Quân đội 108 và Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương đã triển khai ứng dụng tế bào gốc trong điều trị ung thư máu và đang tiếp tục nghiên cứu mở rộng sang các bệnh lý ác tính khác như ung thư phổi.
- Bệnh viện Vinmec là một trong những đơn vị tư nhân đầu tiên tại Việt Nam phát triển ngân hàng tế bào gốc tự thân và đồng thời thử nghiệm tế bào gốc trung mô (MSC) trong điều trị tổn thương mô phổi mạn tính, bước đệm cho các ứng dụng điều trị ung thư phổi.
- Viện Tế bào gốc Trường ĐH Khoa học Tự nhiên TP.HCM cũng đang có các dự án hợp tác quốc tế nhằm nghiên cứu cách sử dụng tế bào gốc để mang thuốc tới khối u hoặc hỗ trợ miễn dịch đặc hiệu.
2. Ứng dụng tại Meijibio Vietnam
Trong khối tư nhân, Meijibio VietNam là một trong những đơn vị tiên phong trong lĩnh vực y học tái sinh và chăm sóc sức khỏe chủ động bằng công nghệ tế bào gốc. Dù chưa trực tiếp chữa ung thư phổi bằng tế bào gốc, Meijibio đã triển khai:
- Các liệu pháp miễn dịch tế bào như tế bào NK.
- Liệu pháp NMN và liệu pháp lọc máu hỗ trợ tăng cường chức năng miễn dịch.
- Đồng thời kết hợp xét nghiệm miễn dịch để đánh giá chỉ số tế bào NK – phục vụ quá trình phát hiện sớm và hỗ trợ điều trị ung thư.
Việc tiếp cận sớm công nghệ tế bào gốc giúp Meijibio đóng vai trò là cầu nối giữa y học tái sinh thế giới và ứng dụng thực tiễn tại Việt Nam – nhất là trong công tác hỗ trợ, theo dõi và cải thiện sức khỏe toàn diện cho bệnh nhân ung thư.
V. Kết luận
Mặc dù chưa trở thành phương pháp điều trị tiêu chuẩn, tế bào gốc đang mở ra hy vọng mới trong cuộc chiến chống lại ung thư phổi, đặc biệt ở những bệnh nhân không thế đáp ứng với các liệu pháp truyền thống.
Nếu bạn muốn cập nhật nhanh nhất những thông tin về liệu pháp tế bào gốc này, hãy theo dõi Wiki Sức Khỏe để đọc thêm nhiều nội dung hữu ích khác.
📌 Nguồn tham khảo:
American Cancer Society. (2023). Types of lung cancer. https://www.cancer.org/cancer/lung-cancer/about/types-of-lung-cancer.html
National Institutes of Health. (2024). Clinical trials using stem cells in lung cancer therapy. https://www.nih.gov/
Nature Reviews Cancer. (2022). Stem cell-based therapies in cancer: Mechanisms and clinical perspectives. Nature Reviews Cancer, 22(4), 215–229.
World Health Organization. (2023). Cancer fact sheet.
Journal of Translational Medicine. (2023). Mesenchymal stem cells as a drug delivery platform in lung cancer therapy. J Transl Med, 21(1), 66.
