Khi một bệnh nhân rơi vào tình trạng sốc nhiễm khuẩn, suy gan cấp hay suy thận cấp trong khoa hồi sức tích cực (ICU), các bác sĩ buộc phải can thiệp bằng phương pháp lọc máu liên tục. Không giống như lọc máu thông thường, lọc máu liên tục diễn ra không ngừng nghỉ trong suốt 24 giờ để tránh làm tổn hại thêm đến hệ tim mạch và thận. Vậy lọc máu liên tục là gì? Cùng tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây của Wiki Sức Khỏe nhé
I. Lọc máu liên tục là gì?
Lọc máu liên tục (hay còn gọi là phương pháp CRRT) là một hình thức điều trị thay thế thận, được thiết kế để loại bỏ chất thải, cân bằng điện giải và điều chỉnh thể tích dịch một cách ổn định, liên tục trong 24 giờ mỗi ngày.
Phương pháp này thường được sử dụng cho các bệnh nhân bị bệnh nặng hoặc không thể chịu đựng lọc máu ngắt quãng do huyết áp quá thấp, tình trạng sốc, hoặc rối loạn huyết động. Khác với lọc máu thông thường vốn chỉ thực hiện vài giờ mỗi buổi, lọc máu liên tục vận hành với tốc độ thấp hơn nhưng kéo dài hơn, giúp giảm tối đa tác động lên tim mạch và hệ tuần hoàn.
Về mặt bản chất, lọc máu liên tục có thể thực hiện theo nhiều chế độ như:
- Thẩm tách máu liên tục (CVVHD)
- Siêu lọc máu liên tục (CVVH)
- Thẩm tách – siêu lọc kết hợp (CVVHDF)
II. Vai trò của lọc máu liên tục trong điều trị
Lọc máu liên tục mang lại ba giá trị điều trị chính:
1. Loại bỏ độc tố và sản phẩm chuyển hóa
Các chất như ure, creatinine, axit lactic, cytokine viêm hoặc độc tố do vi khuẩn gây ra được loại bỏ liên tục, giúp giảm gánh nặng lên gan, thận và hạn chế nguy cơ suy đa cơ quan.
2. Cân bằng điện giải và điều chỉnh toan kiềm
Người bệnh nặng thường rối loạn kali, natri, pH máu… Lọc máu liên tục giúp đưa các chỉ số này về ngưỡng an toàn một cách ổn định, hạn chế dao động bất thường so với lọc máu ngắt quãng.
3. Kiểm soát thể tích dịch trong cơ thể
Với những bệnh nhân phù phổi, sốc, hoặc cần bù dịch liên tục, CRRT hỗ trợ lọc bỏ phần dịch dư thừa mà không gây tụt huyết áp đột ngột. Đây là ưu điểm quan trọng khi so với các phương pháp lọc máu thông thường.
Ngoài ra, một số trường hợp nhiễm khuẩn huyết kèm rối loạn huyết động thường được cân nhắc lọc máu liên tục kết hợp với các kỹ thuật khác như lọc máu hấp phụ.
III. Ưu điểm của lọc máu liên tục
So với các phương pháp lọc máu truyền thống, lọc máu liên tục mang lại nhiều lợi ích vượt trội, đặc biệt trong điều trị cho bệnh nhân nặng tại khoa hồi sức tích cực (ICU). Một số ưu điểm tiêu biểu bao gồm:
Hoạt động ổn định, ít ảnh hưởng huyết động
Với tốc độ lọc chậm và duy trì liên tục 24 giờ, phương pháp này hạn chế tình trạng tụt huyết áp vốn rất nguy hiểm với người đang bị sốc hoặc có nền tim mạch yếu.
Loại bỏ độc tố hiệu quả, đều đặn hơn
Việc lọc liên tục giúp duy trì nồng độ chất độc ở mức thấp ổn định, giảm biến động và nguy cơ tái nhiễm độc tế bào.
Kiểm soát dịch và điện giải chính xác
CRRT cho phép bác sĩ điều chỉnh dịch ra vào gần như theo giờ, giúp ích trong những ca phù nặng, tổn thương thận cấp hoặc cần hồi sức dịch chủ động.
Có thể kết hợp linh hoạt với các kỹ thuật khác
Ví dụ như lọc máu hấp phụ trong các ca sốc nhiễm khuẩn nặng, hay lọc thay huyết tương để xử lý các bệnh tự miễn cấp tính.
IV. Nguyên lý hoạt động của lọc máu liên tục
Lọc máu liên tục hoạt động dựa trên nguyên tắc tuần hoàn máu ngoài cơ thể, kết hợp với quá trình khuếch tán, siêu lọc và thẩm tách để loại bỏ các chất độc, điều chỉnh điện giải và thể tích dịch.
🔄 Quy trình cơ bản gồm 3 bước:
- Máu được dẫn ra khỏi cơ thể qua catheter đặt ở tĩnh mạch trung tâm (thường ở cổ hoặc đùi).
- Máu đi qua máy lọc CRRT, tại đây:
-
- Các độc chất, ure, creatinine, điện giải dư thừa sẽ được loại bỏ.
- Dịch lọc được bù vào để cân bằng nội môi.
- Máu sạch được trả lại cơ thể qua đường truyền ngược, đảm bảo liên tục và ổn định.
Khác với lọc máu thông thường diễn ra trong vài giờ, CRRT vận hành 24/24 với lưu lượng thấp, cho phép kiểm soát từng ml dịch và từng mmol điện giải một cách chính xác.
V. Các cơ sở thực hiện lọc máu liên tục tại Hà Nội
Tại Hà Nội, lọc máu liên tục hiện được triển khai rộng rãi ở các bệnh viện tuyến trung ương và một số trung tâm chuyên sâu. Một số đơn vị uy tín có thể kể đến như:
- Bệnh viện Bạch Mai – Trung tâm hồi sức tích cực quốc gia, triển khai CRRT cho các ca nhiễm khuẩn huyết, sốc nặng.
- Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức – Áp dụng CRRT trong điều trị bệnh nhân ngoại khoa có suy thận cấp hoặc đa chấn thương.
- Viện Quân y 103, Bệnh viện 108, Bệnh viện E – Đều có đơn vị thận nhân tạo và lọc máu chuyên sâu.
- Meijibio Hà Nội – Trung tâm y học tái tạo triển khai lọc máu liên tục trong các chương trình hỗ trợ điều trị chuyên sâu.
